Schematy według psychologii, to zbiory połączonych ze sobą nastawień, wierzeń, wartości oraz doświadczeń. To one kształtują nasze sposób myślenia, postrzegania siebie i innych. Mają także wpływ na nasze reakcji na różne sytuacje. Schematy są swoistymi „okularami”, przez które patrzymy na świat i interpretujemy rzeczywistość.
Jak powstają schematy?
Schematy powstają w wyniku naszych doświadczeń zarówno w dzieciństwie, jak i w późniejszym życiu. Są one często nieświadome i automatyczne. To sprawia, że wpływają na nasze zachowanie bez naszej świadomej kontroli. Schematy mogą być konstruktywne, wspierające nasze zdrowe funkcjonowanie, Ale także destrukcyjne, utrudniające nam rozwój i osiągnięcie celów.
Etapy powstawania schematów.
Pierwszym krokiem jest akwizycja danych sensorycznych. Czyli zbieranie informacji ze środowiska zewnętrznego poprzez zmysły. W trakcie tego etapu organizm przetwarza bodźce zewnętrzne i przekształca je w impulsy nerwowe. A te następnie docierają do mózgu.
Kolejny etap procesu to selekcja informacji. Zwykle polega ona na wybieraniu istotnych dla danej jednostki treści i pomijaniu tych mniej istotnych. Ten etap jest kluczowy dla kształtowania schematów. Ponieważ to właśnie wtedy decydujemy, jakie elementy naszego doświadczenia będą miały dla nas znaczenie.
Kolejnym ważnym etapem jest interpretacja otrzymanych danych. A więc nadawanie im sensu i przypisywanie im znaczenia. Jest to bardzo subiektywny proces, który zależy od indywidualnych doświadczeń, wartości i przekonań danej osoby.
Ostatecznie dochodzi do integracji danych. W rezultacie tworzenia spójnej struktury mentalnej, czyli schematu. Jest to swoisty „mapa” umysłu, która pomaga nam zrozumieć i przewidywać otaczający nas świat oraz podejmować odpowiednie decyzje.
Czy schematy ulegają zmianie?
Warto zaznaczyć, że schematy nie są statyczne i mogą ewoluować wraz z rozwojem jednostki. Mogą być zarówno pomocne, jak i szkodliwe dla naszego funkcjonowania. Dlatego warto regularnie analizować i ewentualnie modyfikować swoje schematy w oparciu o zdobywaną wiedzę i doświadczenia.
Jak rozpoznać własne schematy?
Schematy myślowe są pewnego rodzaju wzorcami zachowań, przekonań i reakcji. To one które kształtują nasze życie i wpływają na nasze relacje z innymi ludźmi. Dlatego rozpoznanie własnych schematów jest kluczowe dla rozwoju osobistego i poprawy jakości życia. Jak je zatem rozpoznać?
Po pierwsze, warto przyjrzeć się swoim reakcjom emocjonalnym i myślom w różnych sytuacjach. Czy zauważasz, że reagujesz w podobny sposób w określonych sytuacjach? Czy masz powtarzające się myśli, które sprawiają, że czujesz się niespokojny lub zestresowany? Te reakcje i myśli mogą wskazywać na istnienie konkretnych schematów, które kierują Twoim zachowaniem.
Kolejnym krokiem jest analiza swojego życia i relacji z innymi ludźmi. Czy zauważasz pewne wzorce w swoich relacjach z bliskimi, partnerem czy kolegami z pracy? Czy spotykasz się z podobnymi problemami w tych relacjach? Być może istnieją schematy myślowe, które determinują Twoje zachowanie i wpływają na te relacje.
Ważne jest również spojrzenie na swoje doświadczenia z przeszłości. Czy zauważasz, że pewne wydarzenia czy sytuacje z przeszłości mają wpływ na Twoje obecne zachowanie i myślenie? To może być sygnał, że masz do czynienia z odziedziczonymi schematami, które kształtują Twoje życie.
Praca z psychoterapeutą.
Aby bardziej świadomie pracować nad rozpoznaniem i zmianą swoich schematów, warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty. Specjalista pomoże Ci zidentyfikować swoje schematy, zrozumieć ich źródła i nauczyć się strategii, jak je zmienić. Dzięki pracy nad sobą możesz poprawić swoje relacje, zwiększyć poczucie własnej wartości i osiągnąć większą satysfakcję z życia.
Rozpoznanie własnych schematów według psychologii może być trudnym, ale bardzo wartościowym procesem, który pozwoli Ci lepiej zrozumieć siebie i poprawić jakość swojego życia. Warto zatem poświęcić czas i wysiłek na pracę nad sobą i swoimi schematami, aby osiągnąć większą równowagę emocjonalną i szczęście.
Przeczytaj więcej :
TERAPIA SCHEMATÓW
PSYCHOTERAPIA INTEGRACYJNA
METODY PRACY