Dyscyplina jest jednym z podstawowych narzędzi jakie jest na nam potrzebne do rozwiązywania problemów życiowych. Bez dyscypliny trudno będzie nam pokonać trudności zarówno w życiu zawodowym jak i prywatnym.
Skąd się bierze brak dyscypliny?
Jako najczęstszą przyczynę braku dyscypliny wskazuje się wzorce z domu rodzinnego. Bowiem rodzice pozbawieni samodyscypliny, nie potrafią wychować dzieci i nauczyć je dyscypliny. Gdyż dzieci czerpią wzorce od rodziców. Nieustanne podglądają, obserwują swoich rodziców. Dzieci, a zwłaszcza małe dzieci nie mają innych punktów odniesienia. Ponieważ rodzice są dla dziecka całym światem. Kiedy rodzice zachowują się w określony sposób, dzieci bezkrytycznie przyjmują ten wzorzec. Jest to dla nich jedyny właściwy sposób postępowania.
Wzorce rodzicielskie.
Jeśli dziecko obserwuje na co dzień u swoich rodziców samodyscyplinę, umiejętność radzenia sobie z problemami, umiejętność uporządkowania swojego życia, wie, że tak właśnie powinno być. Jest to dla niego jedyny i oczywisty sposób postępowania, który będzie przyjmowało i realizowało.
Ale jednocześnie kiedy dziecko widzi brak samodyscypliny, niezaradność, chaos to również jest przekonane, że tak właśnie powinno być. I jest to jedyny sposób radzenia sobie z wyzwaniami. I w tym przypadku dziecko bardzo często będzie postępowało według tego wzorca dopóki go świadomie nie odrzuci.
Co ma wspólnego samodyscyplina z poczuciem własnej wartości?
Poczucie własnej wartości stanowi fundament naszego zdrowia psychicznego. Bez niego nie będziemy dobrze się czuli sami ze sobą. Jego źródłem jest miłość rodzicielska. Kiedy dziecko całym sobą czuje, że jest kochane i cenione buduje się w nim zdrowe poczucie własnej wartości. Natomiast samodyscyplina czerpie swoją energię z poczucia własnej wartości. Ponieważ jeśli ktoś uważa się za osobę wartościową, to dba o siebie. Okazuje sobie troskę i miłości jaką kiedyś okazywali mu rodzice. Można więc powiedzieć, że dyscyplina to opieka nad samym sobą. Osoby mające niskie poczucie własnej wartości często uważają, że nie zasługują na dobro niezależnie od tego czy dotyczy ono kwestii materialnych czy psychicznych. Poczucie własnej wartości znacznie ułatwia nam pokonywanie wyzwań i porażek w życiu. Nadto o wiele łatwiej przychodzi nam odroczenie gratyfikacji.
Poczucie własnej wartości, a poczucie bezpieczeństwa.
Dziecko, które doświadczyło w dzieciństwie należytej miłości rodzicielskiej i opieki, będzie doświadczało głębokiego wewnętrznego poczucia własnej wartości. Która z kolei jest podstawą tworzenia wewnętrznego poczucia bezpieczeństwa. Dzieci takie nie mają problemu ani z samodyscypliną, ani z odłożeniem gratyfikacji na później, jak też przechodzeniem przez porażki.
Natomiast dzieci którym zabrakło należytej miłości rodzicielskiej zwykle wchodzą w dorosłość z przekonaniem, że świat jest niebezpiecznym miejscem. Dlatego nie będą wykazywały troski same o siebie. Będą też miały problemy z odłożeniem gratyfikacji, ponieważ przyszłość wydaje im się zbyt nieprzewidywalna, niebezpieczna. Zatem będą dążyły do natychmiastowego konsumowania przyjemności i unikania cierpienia.
Pierwszy krok na drodze do samodyscypliny.
Jeśli mamy problem z dyscypliną powinniśmy w pierwszej kolejności przyjrzeć się naszym wzorcom rodzinnym. Należy zwrócić szczególną uwagę na to jak nasi rodzice podchodzili do kwestii obowiązków. I to zarówno w sferze zawodowej jak i prywatnej. Zwykle jesteśmy emocjonalnie związani bardziej z jednym z rodziców, i to od niego czerpiemy wzorce swojego zachowania. Ale niekiedy już jako dzieci możemy te wzorce za sprawą buntu np. w okresie dorastania odrzucić. Jeśli nasi rodzice wykazywali się „zdrową dyscypliną” a my te wzorce w buncie odrzucimy, to wówczas będziemy musieli w dorosłym życiu sami je wypracować.
Na drodze do samodyscypliny – odroczenie gratyfikacji.
Jedną z najczęstszych przyczyn braku samodyscypliny jest ignorowanie problemu/problemów. Świadomość faktu, iż problemy nie znikną, że należy je przepracować stanowi drogę do rozwoju duchowego. Skłonność do ignorowania problemów wynika z niechęci do odraczania gratyfikacji. Często mierzenie się z problemami czy wzywaniami bywa bolesne. Dobrowolne dążenie do rozwiązania problemu już we wczesnej fazie, zanim znajdziemy się pod presją, oznacza bowiem odsunięcie czegoś przyjemnego lub mniej bolesnego na rzecz zmierzenia się z czymś bardziej przykrym. Innymi słowy odroczenie gratyfikacji oznacza wybór cierpienia tu i teraz na rzecz przyszłej gratyfikacji.
Odpowiedzialność.
Aby móc rozwiązać jakiś problem w pierwszej kolejności musimy wziąć na siebie odpowiedzialność. Jeśli przyczyny naszych problemów upatrujemy w okolicznościach zewnętrznych, innych ludziach itd., nigdy nie będziemy w stanie go rozwiązać. Każde nasze działanie oparte na myśleniu „To nie jest mój problem” odsuwa nas w samorozwoju.
Wzięcie odpowiedzialności za problem musi być jednak adekwatne do sytuacji. Jeśli bierzemy zbyt dużo na siebie odpowiedzialności to wskazuje to, na neurotyczność. Z kolei zbyt mało odpowiedzialności wskazuje na zaburzenie osobowości.
Jak rozpoznać granice naszej odpowiedzialności?
Kiedy znajdziemy się w sytuacji konfliktowej ze światem zewnętrznym i bierzemy całą winę na siebie, także za zachowanie innej osoby mamy skłonności do neurotyczności.
Kiedy znajdziemy się w sytuacji konfliktowej ze światem zewnętrznym i uważamy, że winę ponosi wyłącznie osoba trzecia wówczas nasza osobowość jest zaburzona.
Może się zdarzyć, że ta sama osoba w jednej sytuacji będzie brała na siebie całą winę, a w innej będzie przypisywała winę osobom trzecim.
Jak wypracować dyscyplinę w życiu?
Aby zachować samodyscyplinę, niezbędne jest wypracowanie odpowiednich nawyków i systematyczne ich stosowanie. Kluczowym elementem jest określenie celów i priorytetów, które będą nas motywować do działania. Ważne jest również opracowanie planu działań oraz konsekwentne jego realizowanie, nawet w obliczu trudności i przeszkód.
Samodyscyplina wymaga samokontroli oraz umiejętności podejmowania trudnych decyzji w imię długofalowych korzyści. Istotne jest dbanie o równowagę między pracą a życiem osobistym, aby unikać nadmiernego stresu i wypalenia zawodowego.
Należy pamiętać, że samodyscyplina to umiejętność, którą rozwijamy poprzez regularne treningi i wytrwałość. Dzięki niej można osiągnąć sukcesy zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym.
Przykładowe techniki wspierające samodyscyplinę.
- kalendarz zadań, zwłaszcza tzw. wsteczny kalendarz. Szczególnie przydatny gdy nasze zadanie, czy projekt wymaga czasu dla jego realizacji,
- podział zadania na mniejsze części,
- rozpoczynanie pracy od najtrudniejszego zadania, a nie od najłatwiejszego,
- praca w bolach czasowych z przerwami na odpoczynek,
- pozbycie się rozpraszaczy na czas pracy typu telefon, otwarta skrzynka mailowa itd.
Jak się przekonać do stosowania samodyscypliny?
Jedną z najlepszych metod , jest czytanie życiorysów znanych ludzi, którzy dzięki samodyscyplinie, wytrwałości osiągnęli sukces. Przykłady : Steven Jobs, Walt Disney, Stephen King, Winston Churchill, Michael Jordan, Albert Einstein.
Przeczytaj więcej:
Prokrastynacja, dlaczego jej ulegamy?
Błędy poznawcze, czyli jak deformujemy naszą rzeczywistość.