Neurotyczna osobowość to termin używany w psychologii do opisania cech osobowości. Osoby z neurotyczną osobowością doświadczają silnych emocji takich jak lęk, smutek, złość czy niepokój, które często prowadzą do trudności w radzeniu sobie w codziennym życiu. Charakteryzują się również przewidywalnymi wzorcami zachowań, które są reakcją na stresujące sytuacje.
Osoby z neurotyczną osobowością często mają tendencję do przejmowania się drobnostkami. Dlatego czują się nieswojo w nowych sytuacjach i mają trudności z odpuszczaniem sobie oraz innym. Cechuje je także nadmierne zmartwienie się o przyszłość. Jak też skłonność do nadmiernego analizowania problemów oraz powtarzające się negatywnych myśli. Warto zaznaczyć, że neurotyczność nie jest jednoznaczna z zaburzeniem psychicznym. Ale często wpływa na jakość życia danej osoby. Dlatego istotne jest rozpoznanie tej cechy osobowościowej i podjęcie odpowiednich działań mających na celu poprawę zdrowia psychicznego jednostki.
Przyczyny – osobowość neurotyczna.
Przyczyny neurotyzmu są bardzo złożone, ponieważ ich podłoże jest różnorodne. Zarówno biologiczne, psychologiczne, jak i społeczne. Neurotycy zwykle charakteryzują się podwyższoną aktywnością układu współczulnego i limbicznego. Neurotyzm może mieć także podłoże genetyczne. Albowiem czynniki biologiczne decydujące o jego występowaniu niejednokrotnie są dziedziczne. Nadto wiele cech osobowości neurotycznej kształtują się w dzieciństwie i młodości pod wpływem określonych wydarzeń. Do najczęstszych przyczyn neurotyzmu zalicza się brak miłości w okresie dzieciństwa, poczucie odrzucenia, poniżanie przez otoczenie, a także nadopiekuńczość. Na występowanie neurotyzmu wpływ może mieć także otoczenie i miejsce, w którym mieszkamy. Co ciekawe, według badań Polacy są jednym z najbardziej neurotycznych narodów w Europie.
Pierwszy krok w rozpoznaniu osobowości neurotycznej.
Pierwszym krokiem na drodze do pracy z osobowością neurotyczną jest oczywiście jej rozpoznanie. Aby tego dokonać potrzebujemy być świadomi własnych reakcji i ich konsekwencji na jakość naszego życia. Niestety bardzo często zdarza się, że osoby neurotyczne przyczyn swoich emocji i reakcji upatrują w świecie zewnętrznym. Swoje silne i nieadekwatne do wydarzeń emocje, tłumaczą zachowaniem innych osób lub wydarzeniami. Brak świadomości i wglądu we własne reakcje stanowi poważny problem, albowiem uniemożliwia jakąkolwiek zmianę.
Reakcja nieadekwatna czyli jaka?
Każdy człowiek od czasu do czasu doświadcza różnych stanów emocjonalnych. Jednak osoba neurotyczna mą znacznie większe skłonności do przeżywania przykrych emocji i odczuwa je w sytuacjach, które przez innych są odbierane jako neutralne. Co więcej, często ma skłonności do popadania w przygnębienie i reagowania w nadmiernie emocjonalny sposób. Neurotycy są bardzo wrażliwi i źle znoszą codzienny stres. Wśród nadmiernych emocji należy wyróżnić:
- lęk,
- smutek,
- niepokój,
- frustrację,
- gniew,
- zazdrość,
- poczucie winy.
Osobowość neurotyczna w relacji.
Neurotyk w relacji oczekuje od partnera czasu, pomocy, rad, poświęcenia, rezygnacji, zapewnień, adoracji, dowodów miłości. Albowiem choć pragnie miłości, to w głębi czuje się jej niegodny. Dlatego marzy, by być kochanym, ważnym, lubianym, akceptowanym. Jednocześnie nie wierzy, że jest to możliwe. Takie podejście do relacji często skutkuje tym, iż neurotyk pragnie głębokiej relacji, a kiedy pojawia się szansa ucieka od niej, zrywa itd. Osoby neurotyczne często oczekują od partnera bezwarunkowej miłości i domagają się ciągłych zapewnień o przywiązaniu. Panicznie boją się odrzucenia, co może negatywie wpływać na budowanie wzajemnego zaufania w związku.
Niekiedy neurotycy są postrzegani jako osoby agresywne, gdyż reagują na sytuacje nieprzyjemne nieadekwatnie do okoliczności. Nieprzewidywalności ich reakcji wiąże się z brakiem zaufania wobec osób otaczających ich niż z brakiem życzliwości. Często jednak w „obronie siebie” mogą przejawiać agresywne zachowania.
Neurotyk a otoczenie.
Osobowość neurotyczna powoduje większą skłonność do krytycznego spojrzenia na własną osobę. Dlatego niejednokrotnie zmaga się z nieśmiałością i ciągłym skrępowaniem. Neurotycy są rozchwiani emocjonalnie, co łatwo może prowadzić do zmęczenia psychicznego. Niektóre osoby neurotyczne mają problemy z odpowiednim funkcjonowaniem w społeczeństwie. Dlatego izolują się lub przybierają wrogą postawę wobec świata.
Neurotyk ponosi duże koszty wewnętrzne, gdy jego praca jest stresująca. Wydajność spada, negatywne emocje nasilają się, szwankuje zdrowie. Zatem głównym wskazaniem dla takiej osoby będzie zawód o obniżonej dawce stresu, zmian i kontaktów międzyludzkich.
Skutki neurotyzmu.
Osoby neurotyczne są bardziej podatne na choroby lub zaburzenia psychiczne, zwłaszcza takie jak depresja, fobie, nerwice, stany lękowe, czy też anoreksja. Badania dowodzą również, że neurotycy częściej popadają w różnego rodzaju uzależnienia, które są dla nich ucieczką przed sytuacjami stresowymi.
W jaki sposób możemy sobie pomóc?
Jednym ze sposobów radzenia sobie z ciężkim stanem emocjonalnym może być medytacja, relaksacja, która pomoże ukoić nerwy i uspokoić się. Podobną funkcję może pełnić trening autogenny Schultza, który pomaga rozluźnić ciało i oderwać myśli od trapiących nas zmartwień. Pamiętać przede wszystkim należy, iż nasze emocje są w naszym ciele a nie umyśle. Dlatego wszelkie terapie przez ciało, niewątpliwie wpłyną na poprawienie nastroju. Najważniejszym celem jest wyciszenie układu limbiczne. Poprzez praktykę w naszym mózgu dochodzi do tworzenia się nowych połączeń nerwowych, a dotychczasowe stają się mniej aktywne. Również hipnoza bardzo dobrze wpływa na funkcjonowanie naszego mózgu, a tym samym problemy emocjonalne.
Kiedy potrzebna jest terapia u specjalisty?
Jeśli zauważyłeś u siebie charakterystyczne dla osobowości neurotycznej objawy, możesz dojść do wniosku, że potrzebujesz pomocy specjalisty. Neurotyzm nie jest jednak chorobą ani zaburzeniem psychicznym, tylko cechą osobowości. Nie ma więc konkretnych metod leczenia tego zjawiska. Jednak indywidualna terapia może znacznie poprawić jakość ich życia. Terapeuta przede wszystkim może pomóc wypracować mechanizmy radzenia sobie ze stresem, a także zrozumieć przyczyny leżące u podstaw problemów.
Czego osoba neurotyczna powinna oczekiwać od psychoterapeuty?
Praca z neurotyczną osobowością wymaga dużego zrozumienia i cierpliwości. Neurotyczna osobowość charakteryzuje się nadmiernym lękiem, niepokojem, łatwym poddawaniem się stresowi oraz trudnościami w radzeniu sobie z emocjami. Aby skutecznie współpracować z osobą o takiej osobowości, należy być empatycznym i wykazywać zrozumienie dla jej trudności. Ważne jest również zachowanie spokoju i opanowania w trudnych sytuacjach, aby nie pogorszyć stanu emocjonalnego tej osoby. Jak też ustanowienie jasnych granic i uczciwej komunikacji. Nie należy bagatelizować czy wyśmiewać problemów neurotycznej osoby, ale jednocześnie nie należy również pozwalać na manipulowanie czy wykorzystywanie swojej sytuacji. Wspieranie i motywowanie do pracy nad własnymi emocjami oraz radzenie sobie z nimi w sposób zdrowy jest kluczowe.
Przeczytaj więcej :
Jak pracować z emocjami i przekonaniami?
Dlaczego warto być świadomym swoich emocji i jak to osiągnąć?
Czy hipnoza pomaga w depresji?
Mózg w terapii.
Emocje.